Als je baby ziek is
Wanneer jouw baby ziek is, kan het in bepaalde gevallen nodig zijn om een zetpil te geven. Een zetpil voor baby’s bestaat uit paracetamol die via de anus wordt toegediend. Het is belangrijk om te weten in welke situaties je een zetpil wel of niet kunt geven aan jouw baby en hoe je dit op de juiste manier doet. Bovendien is het van belang om de juiste techniek te gebruiken bij het inbrengen van de zetpil.
Wat is paracetamol?
Paracetamol heeft een pijnstillende en koortsverlagende werking en kan gebruikt worden om diverse klachten te verlichten. Als jouw baby zich bijvoorbeeld ziek voelt na een inenting of last heeft van doorkomende tandjes, kan je hem een zetpil paracetamol geven. Bij oudere kinderen kunnen zij zelf aangeven waar zij last van hebben, bijvoorbeeld hoofdpijn, buikpijn, griep, oorpijn, keelpijn of spierpijn, en dan kan je hen een zetpil paracetamol geven.
Zo werkt paracetamol in een zetpil
Paracetamol is verkrijgbaar in diverse vormen, zoals gewone tabletten, kauw- of bruistabletten, vloeibare vorm (zoals siroop of drankje) en zetpillen. Echter, omdat baby’s nog niet in staat zijn om tabletten door te slikken, is een zetpil de meest geschikte optie. Bij het gebruik van een zetpil paracetamol, wordt deze rectaal toegediend aan de baby door deze in te brengen via de anus. De werkzame stoffen worden opgenomen door het slijmvlies van de darmen. De werking van de paracetamol kan wat langer op zich laten wachten in vergelijking met een tablet, namelijk ongeveer een uur tot anderhalf uur.
Vanaf wanneer geef je je baby een zetpil?
Vanaf de leeftijd van 3 maanden kan je baby een zetpil paracetamol krijgen om pijn te verlichten of zich beter te voelen, bijvoorbeeld bij griep, na vaccinatie of bij doorkomende tandjes. Als je baby vrolijk is, goed drinkt en lekker speelt, is het niet nodig om hem een zetpil te geven. Als je niet weet waarom je baby zich ziek voelt of waar hij last van heeft, is het belangrijk om eerst te overleggen met de huisarts voordat je een zetpil paracetamol geeft.
Het kan nodig zijn dat de huisarts je baby onderzoekt om de oorzaak van de pijn of koorts te achterhalen. Aangezien paracetamol een geneesmiddel is, is het beter om het niet aan je kind te geven zonder duidelijke reden. Lees daarom altijd de bijsluiter goed door voordat je het gebruikt.
Zetpil bij koorts wel of niet doen?
Het is niet nodig om je baby een zetpil te geven om de temperatuur te verlagen als hij koorts heeft. Artsen adviseren dit niet, omdat koorts op zichzelf geen gevaar vormt en zelfs nuttig kan zijn.
De verhoogde lichaamstemperatuur is een manier van het afweersysteem om infecties te bestrijden. Bovendien hoeft je baby niet altijd last te hebben van koorts; soms kan hij vrolijk spelen terwijl zijn temperatuur 39 graden is. In dat geval is het niet nodig om hem een zetpil te geven. Als je baby koorts heeft (38 graden of hoger) en hij ook pijn heeft, zich niet lekker voelt, slecht drinkt of er niet van kan slapen, dan kun je hem wel een zetpil paracetamol geven. Als je twijfelt, kun je altijd overleggen met het consultatiebureau of de huisarts. Bel ook altijd de huisarts als je baby jonger is dan drie maanden en koorts heeft.
Dosering
Je kunt zetpillen voor kinderen kopen in doses van 60, 120 en 240 milligram. Het is belangrijk om de juiste dosering te geven die past bij het gewicht van je baby. Raadpleeg daarom eerst de verpakking om te zien voor welk gewicht of leeftijd de zetpillen geschikt zijn.
Lees voordat je de zetpil aan je baby geeft ook altijd de bijsluiter zorgvuldig door. Geef nooit meer dan de aanbevolen dosering voor het gewicht van je baby, want dit kan gevaarlijk zijn. Een zetpil werkt doorgaans binnen een uur en houdt ongeveer zes uur aan. Houd de verpakking in de gaten om te zien hoeveel tijd er tussen de doses moet zitten, dit is minimaal zes uur. Het is ook handig om het tijdstip waarop je je baby een zetpil geeft, op te schrijven.
| Leeftijd | Gewicht | Dosis (zetpil) | Maximaal aantal zetpillen per dag |
| Vanaf 3 maanden | 3,0 – 5,5 kg | 60 mg | 2 – 3 |
| 3 maanden – 1 jaar | 5,5 – 10 kg | 120 mg | 2 – 3 |
| 1 – 2 jaar | 10 – 12,5 kg | 240 mg | 2 – 3 |
| 2 – 4 jaar | 12,5 – 17 kg | 240 mg | 3 |
| 4 – 6 jaar | 17 – 22 kg | 240 mg | 4 |
Let op! Als jouw baby erg klein of juist erg groot is voor zijn leeftijd, gebruik dan niet het standaardschema voor doseringen, maar pas de dosering aan op het gewicht van je baby. Twijfel je over de juiste dosering? Neem dan contact op met je huisarts voor advies op maat. Als je baby jonger is dan drie maanden, wordt het in principe afgeraden om een zetpil te geven. Overleg daarom altijd eerst met je huisarts of arts van het consultatiebureau voordat je een zetpil aan je baby geeft.
Inbrengen van een zetpil
Om je baby een zetpil rectaal toe te dienen, moet je de volgende stappen volgen:
- Was eerst grondig je handen.
- Haal de zetpil pas uit de verpakking als je klaar bent om hem in te brengen om te voorkomen dat de zetpil te zacht wordt.
- Bekijk de zetpil goed: het puntje gaat als eerste naar binnen.
- Maak het puntje van de zetpil vochtig met lauw water om de zetpil makkelijker in te kunnen brengen.
- Leg je baby op zijn rug en houd zijn beentjes omhoog, alsof je zijn luier verschoont, of leg je baby op zijn zij en buig zijn beentjes naar voren.
- Breng de zetpil voorzichtig helemaal, met het puntje eerst, in de anus van je baby. Zorg ervoor dat de zetpil zo ver mogelijk wordt ingebracht zodat je hem niet meer kunt voelen met je vinger.
- Hou de billen van je baby even tegen elkaar om te zorgen dat de zetpil er niet meteen weer uitkomt.
- Was daarna weer grondig je handen en knuffel even lekker met je baby.
Let erop dat je geen crème of olie gebruikt om de zetpil er soepeler in te krijgen, omdat sommige middelen stoffen bevatten die de werking van de zetpil kunnen verminderen.
Zetpil komt er weer uit
Indien de zetpil er onmiddellijk weer uitkomt, kan je baby het gevoel hebben dat hij moet ontlasten en de zetpil onbewust uitstoten.
Probeer de zetpil voorzichtig opnieuw in te brengen en duw eventueel zachtjes met je vinger tegen de anus. Houd de billen van je baby vervolgens weer even tegen elkaar om te voorkomen dat de zetpil er weer uitkomt. Als de zetpil wat zachter is geworden, zal je baby hem minder makkelijk uitstoten. Binnen een minuut zal de zetpil smelten.
Als de zetpil niet onmiddellijk, maar wel vrij snel na het inbrengen uitkomt, geef je baby dan niet meteen een nieuwe zetpil. Geef je baby ook geen nieuwe zetpil als hij kort na het inbrengen ontlast. Een deel van de zetpil is mogelijk al geabsorbeerd, en een te hoge dosis kan gevaarlijk zijn.
Bijwerkingen zetpil baby
Bijwerkingen van paracetamol zijn zeldzaam bij kinderen, in tegenstelling tot volwassenen. Voorbeelden van bijwerkingen bij volwassenen zijn buikpijn, diarree en hoofdpijn. Bij kinderen komen deze bijwerkingen nauwelijks voor. Een zeldzame bijwerking van paracetamol is leverbeschadiging, wat te herkennen is aan een gele verkleuring van het oogwit of de huid. Stop onmiddellijk met het gebruik van zetpillen als je deze symptomen bij je baby opmerkt en neem contact op met je huisarts.Als je baby last heeft van andere bijwerkingen, bel dan je huisarts en meld dit ook bij het Bijwerkingencentrum Lareb. Hier worden alle meldingen van bijwerkingen van medicijnen in Nederland geregistreerd.
Wanneer naar de dokter
Wanneer je baby ouder is dan drie maanden en je de oorzaak van de pijn kent, kun je hem zelf gedurende twee dagen paracetamol geven. Echter, in de volgende situaties is het belangrijk om eerst te overleggen met het consultatiebureau of de huisarts voordat je je baby een zetpil geeft:
- Als je baby jonger is dan drie maanden. Bel altijd de huisarts als je baby koorts heeft en jonger dan drie maanden is.
- Als je niet weet waarom je baby zich niet lekker voelt of waar de pijn vandaan komt.
- Als je baby langer dan drie dagen koorts heeft, bel dan ook de huisarts.
- Bij aanhoudende pijn die niet overgaat na het toedienen van een zetpil.
- Als je baby steeds zieker wordt.
- Bij een overdosis: als je baby te veel paracetamol heeft ingenomen, bel dan direct je huisarts, ook als je nog geen symptomen bij je baby opmerkt.
Belangrijk om te weten
Een zetpil voor je baby is niet bedoeld om te genezen, maar om pijn te verlichten en koorts te verlagen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je baby voldoende drinkt als hij ziek is en/of koorts heeft. Als je borstvoeding geeft, leg hem dan vaker aan de borst, en als je flesvoeding geeft, bied dan vaker de fles aan. Voldoende drinken is essentieel om uitdroging te voorkomen.
